Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de 15 ila 64 yaşları arasında depresyon tanısı olan ve olmayan bireyler arasında diyet kalitesi prevalansını raporlamak, gıda tüketim sıklığının zaman eğilimlerini analiz etmek, diyet kalitesi ile sosyo-demografik, yaşam tarzı ve sağlıkla ilgili faktörler arasındaki ilişkileri araştırmaktır. Depresyon tanısı olan ve olmayan bireylerin diyet kalitesi ile ilişkili değişkenleri belirlemek için lojistik regresyon analizleri yapılmıştır. Ayrıca çeşitli demografik değişkenler baz alınarak tanı grupları arası farklılık analizleri yapılmıştır. Analizlerde kullanılan veriler, TÜİK tarafından yayınlanan Türkiye Sağlık Araştırması (2014, 2016, 2019) mikro verilerinden elde edilmiştir. Veriler öznel sağlık durumunu yansıtmaktadır. Her üç dönemin toplam hasta sayısı 46060 kişidir. Depresyonda olan kişilerin sayısı ise 4539 (%9,85) kişidir. Depresyonun varlığı sağlıklı beslenme endeksini bozan bir yapıdadır. Sosyal güvenceye sahip olmak diyet kalitesinin 2,53 puan arttırmaktadır. Genel sağlık durumunda bir düzey kötüleşme diyet kalite endeksini 1 puan azaltmaktadır. Bireylerde hastalığın varlığı diyet kalitesini 2,26 puan arttırmaktadır. Hastalık, sağlıklı beslenme kaygısına yol açıyor. Sağlık politikası belirleyicilerinin, depresyonlu bireylerde diyet kalitesini iyileştirmeye yönelik stratejiler tasarlarken yukarıda sıralanan bulgular doğrultusunda uygulanabilir alternatif araçlar geliştirmeleri önerilmektedir.

References

Adjibade, M., Assmann, K. E., Andreeva, V. A., Lemogne, C., Hercberg, S., Galan, P., & Kesse-Guyot, E. (2018). Prospective association between adherence to the Mediterranean diet and risk of depressive symptoms in the French SU. VI. MAX cohort. European journal of nutrition, 57(3), 1225-1235.

Beydoun, M. A., & Wang, Y. (2010). Pathways linking socioeconomic status to obesity through depression and lifestyle factors among young US adults. Journal of affective disorders, 123(1-3), 52-63.

Boone-Heinonen, J., Roux, A. V. D., Kiefe, C. I., Lewis, C. E., Guilkey, D. K., & Gordon-Larsen, P. (2011). Neighborhood socioeconomic status predictors of physical activity through young to middle adulthood: the CARDIA study. Social science & medicine, 72(5), 641-649.

Cebrino, J., & Portero de la Cruz, S. (2021). Diet Quality and Sociodemographic, Lifestyle, and Health-Related Determinants among People with Depression in Spain: New Evidence from a Cross-Sectional Population-Based Study (2011–2017). Nutrients, 13(1), 106.

Dipnall, J. F., Pasco, J. A., Meyer, D., Berk, M., Williams, L. J., Dodd, S., & Jacka, F. N. (2015). The association between dietary patterns, diabetes, and depression. Journal of affective disorders, 174, 215-224.

Elstgeest, L. E., Winkens, L. H., Penninx, B. W., Brouwer, I. A., & Visser, M. (2019). Associations of depressive symptoms and history with three a priori diet quality indices in middle-aged and older adults. Journal of affective disorders, 249, 394-403.

Fournier, J. C., DeRubeis, R. J., Hollon, S. D., Dimidjian, S., Amsterdam, J. D., Shelton, R. C., & Fawcett, J. (2010). Antidepressant drug effects and depression severity: a patient-level meta-analysis. Jama, 303(1), 47-53.

Gougeon, L., Payette, H., Morais, J., Gaudreau, P., Shatenstein, B., & Gray-Donald, K. (2015). Dietary patterns and incidence of depression in a cohort of community-dwelling older Canadians. The journal of nutrition, health & aging, 19(4), 431-436.

Kaşko, Y. (2007). Çoklu Bağlantı Durumunda İklili (Binary) Lojistik Regresyon Modelinde Gerçekleşen 1. Tip Hata ve Testin Gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara 

Kessler, R. C., & Bromet, E. J. (2013). The epidemiology of depression across cultures. Annual review of public health, 34, 119-138.

Kyu, H. H., Abate, D., Abate, K. H., Abay, S. M., Abbafati, C., Abbasi, N., ... & Breitborde, N. J. (2018). Global, regional, and national disability-adjusted life-years (DALYs) for 359 diseases and injuries and healthy life expectancy (HALE) for 195 countries and territories, 1990–2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. The Lancet, 392(10159), 1859-1922

Lorant, V., Deliège, D., Eaton, W., Robert, A., Philippot, P., & Ansseau, M. (2003). Socioeconomic inequalities in depression: a meta-analysis. American journal of epidemiology, 157(2), 98-112.

Molendijk, M., Molero, P., Sánchez-Pedreño, F. O., Van der Does, W., & Martínez-González, M. A. (2018). Diet quality and depression risk: a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. Journal of affective disorders, 226, 346-354.

Penninx, B. W., Milaneschi, Y., Lamers, F., & Vogelzangs, N. (2013). Understanding the somatic consequences of depression: biological mechanisms and the role of a depression symptom profile. BMC medicine, 11(1), 1-14.

Portero de la Cruz, S., & Cebrino, J. (2021). Trends in Diet Quality and Related Sociodemographic, Health, and Occupational Characteristics among Workers in Spain: Results from Three Consecutive National Health Surveys (2006–2017). Nutrients, 13(2), 522.

Ruusunen, A., Lehto, S. M., Mursu, J., Tolmunen, T., Tuomainen, T. P., Kauhanen, J., & Voutilainen, S. (2014). Dietary patterns are associated with the prevalence of elevated depressive symptoms and the risk of getting a hospital discharge diagnosis of depression in middle-aged or older Finnish men. Journal of affective disorders, 159, 1-6. 

Tsai, H. J. (2016). Dietary patterns and depressive symptoms in a T Taiwanese population aged 53 years and over: Results from the T Taiwan Longitudinal Study of Aging. Geriatrics & gerontology international, 16(12), 1289-1295.

van Zoonen, K., Buntrock, C., Ebert, D. D., Smit, F., Reynolds III, C. F., Beekman, A. T., & Cuijpers, P. (2014). Preventing the onset of major depressive disorder: a meta-analytic review of psychological interventions. International journal of epidemiology, 43(2), 318-329.

Wise, L. A., Adams-Campbell, L. L., Palmer, J. R., & Rosenberg, L. (2006). Leisure-time physical activity in relation to depressive symptoms in the Black Women’s Health Study. Annals of Behavioral Medicine, 32(1), 68-76.

World Health Organization (WHO). Mental Health Action Plan 2013–2020. Available online: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/89966/9789241506021_eng.pdf?sequence=1 (Erişim tarihi 1 Aralık 2021).