Abstract

Günümüzdeki rekabetçi ortamın getirdiği etki ile kuruluşların satınalma yöneticileri, tedarikçilerin nasıl seçileceğine dair zor bir kararla karşı karşıya kalmaktadır. Bununla birlikte, tedarikçi seçim problemleri karmaşıktır, çünkü çok sayıda kriterin dikkate alınması gerekir ve genellikle, bazı kriterler kesin olarak değerlendirilemez. Ayrıca, verilecek kararlarda tedarikçi performanslarının ve bilinmeyen bilgilerin dalgalanmaları her zaman mevcut olacaktır. Bu çalışmada entegre çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılmıştır. İlk olarak tedarikçi seçimi için literatür ve sektörel bazlı karar verme kriterleri belirlenmiştir. Belirlenen kriterlerin bulanık analitik hiyerarşi prosesi (Bulanık AHP) kullanarak ağırlıkları tespit edilmiştir. Daha sonra tedarikçinin genel performansını değerlendirmek için oran analizine (bulanık MOORA) dayalı olan bulanık çok amaçlı bir optimizasyon modeli uygulanmıştır. Sonuçlar, bu modelin belirlenen uygun kriterler ile tedarikçilerin seçimini etkili bir şekilde gerçekleştirebileceğini göstermektedir.

References

[1] Dickson GW. An analysis of vendor selection: Systems and decisions. Journal of Purchasing1966; 2:15-17.
[2] Özal ÖM. Yalın tedarik zinciri yönetimi ve imalat sektöründe tedarikçi seçim uygulaması.Yüksek Lisans Tezi, Hava Harp Okulu, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, İstanbul,2011.
[3] Görener A. Kesici takım tedarikçisi seçiminde analitik ağ sürecinin kullanımı. Havacılık veUzay Teknolojileri Dergisi 2009; 4(1):99-110.
[4] Amid A, Ghodsypour SH, O’Brien C, A weighted max–min model for fuzzy multi-objectivesupplier selection in a supply chain. International Journal of Production Economics 2011;131:139-145.
[5] Baynal K, Coşar İ, Ergül Ö. Fuzzy analytic hierarchy process and an application of supplierselection in a food company, 44th International Conference on Computers & IndustrialEngineering and 9th International Symposium on Intelligent Manufacturing and ServiceSystems, Istanbul, Turkey, 14-16 October, 2014.
[6] Durdudiller M. Perakende sektöründe tedarikçi performans değerlemesinde ahp ve bulanıkahp uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,182730, İstanbul, 2006.
[7] Leung, L. C. ve Cao, D., On Consistency and Ranking of Alternatives in Fuzzy AHP,European Journal of Operational Research, 124, 102-113, 2000.
[8] Brauers WKM, Zavadskas EK. The MOORA Method and its application to privatization ina transition economy. Control and Cybernetics 2006;35(2):446-466.
[9] Brauers WKM, Zavadskas EK, Turskis Z, Vilutiene T. Multi-objective contractor’s andmanagement, Journal of Business Economics and Management 2008;9(4):245-255.
[10] Kalibatas D, Turskis Z. Multicriteria evaluation of ınner climate by using MOORA method.Information Technology and Control 37(1), 79-87, 2008.
[11] Brauers WKM, Ginevicius R. The economy of the Belgian regions tested withMULTIMOORA. Journal of Business Economics and Management 2010; 11(2):173-209.
[12] Kracka M, Brauers WKM, Zavadskas EK, Ranking heating losses in a building by applyingthe MULTIMOORA. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics 2010; 21(4):352-359.
[13] Brauers WKM, Zavadskas EK. MULTIMOORA optimization decides on bank loan to buyproperty. Technological and Economic Development of Economy 2011; 17(1):174-188.
[14] Vatansever K, Uluköy M. Kurumsal kaynak planlaması sistemlerinin bulanık ahp ve bulanıkMOORA yöntemleriyle seçimi: Üretim sektöründe bir uygulama. Celal Bayar ÜniversitesiSosyal Bilimler Dergisi 2013; 11(2):274-293.
[15] Dey B, Bairagia B, Sarkarb B, Sanyal S. A MOORA based fuzzy multi-criteria decisionmaking approach for supply chain strategy selection. International Journal of IndustrialEngineering Computations 2012; 3:649–662.
[16] Şişman B. Bulanık MOORA yöntemi kullanılarak yeşil tedarikçi geliştirmeprogramlarının seçimi ve değerlendirilmesi. Yaşar Üniversitesi Dergisi 2016; 11: 302-315.
[17] Akkaya G, Turanoğlu B, Öztaş S. An Integrated Fuzzy AHP and Fuzzy MOORA approachto the problem of industrial engineering sector choosing. Expert Systems With Applications2015; 42(24):1-9.
[18] Şişman B, Doğan M. Türk bankalarının finansal performanslarının bulanık ahp ve bulanıkmoora yöntemleri ile değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi 2016; 23(2):353-371.
[19] Archana M, Sujatha V. Application of Fuzzy MOORA and GRA in multi criterion decisionmaking problems. Internationa Journal of Computer Applications 2012; 53(9):46–50.
[20] Balezentis A, Balezentis T, Brauers WKM. Personnel selection based on computing withwords and fuzzy MULTIMOORA. Expert Systems with Applications 2012; 39(9):7961-7967.
[21] Mandal UK, Sarkar B. Selection of best intelligent manufacturing system under fuzzy moora conflicting MCDM environment. International Journal of Engineering Technology andAdvanced Engineering 2012; 2(9):301-310.
[22] Chang DY. Applications of the extent analysis method of fuzzy AHP. Europen Journal ofOperational Research 1996; 95:649-655.
[23] Karande P, Chakraborty S. A Fuzzy-MOORA approach for ERP system selection. DecisionScience Letters 2012; 1:11–22.
[24] Huiqun H, Guang S. ERP software selection using the rough set and TOPSIS methods underfuzzy environment. Advances in Information Sciences and Service Sciences 2012; 4(3):111-118.