Abstract

Afetten etkilenen yerleşimlerde dışarıdan yardım gelene kadar barınma ve gıda gibi temel ihtiyaçların karşılanması hayati önem taşımaktadır. Bu kapsamda afet bölgesinde gıda temini açısından ekmek üretebilir durumda olan fırınların rolü büyüktür. 2023 Kahramanmaraş Depremleri’nin ardından mobil fırınların yanında, deprem bölgesine yakın çevrede hasar görmeyen fırınlar ihtiyacın karşılanmasında önemli katkı sağlamıştır. Çalışmada afet sonrası kullanılabilir ekmek fırınlarının yapısal özellikleri incelenmiştir. Bu kapsamda fırınlarla ilgili yapısal gereklilikler, ilgili mevzuat ve mevcut uygulamalar çerçevesinde araştırılmıştır. Nitel araştırma kapsamında literatürden elde edilen veriler doküman analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. İlgili mevzuata göre faaliyetteki mevcut ekmek fırınları haricinde, konumu itibariyle alışveriş merkezleri içerisinde yer alan belirli büyüklüğü aşan marketlerde yer alanlar hariç olmak üzere yeni yapılacak fırınlar, müstakil ve ayrık nizam bir binada tesis edilmesini gerektirmektedir. Türkiye’de ekmek üretimi önemli oranda geleneksel fırınlarda üretilmektedir. Afet öncesi fırınların pişirme sistemleri, enerji kaynak özelliği ve bulunduğu yapının depremle ilgili risklerinin tespiti, gerekli önlemlerin alınması ve iyileştirilmesi önemlidir.

References

[1] Hançer TH. Şarköy-Mürefte (1912) depreminin Osmanlı basınına yansıması. ABAD, 2024; 7(14): 241-262. doi: 10.32953/abad.1425116

[2] İnönü Üniversitesi. Deprem ve Ticaret Raporu. Ed. Tuncel, G., Ağır, O., Gümüş, A., İnönü Üniversitesi Yayınevi; 2024. Erişim tarihi 15.03.2025. https://admin.inonu.edu.tr/application/ModuleContent/14036/13-02-2024_012644570.pdf

[3] Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Raporu; 2024. Erişim tarihi 15.03.2025. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2024/02/Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Yeniden-Imar-ve-Gelisme-Raporu-1.pdf

[4] Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu; 2023. Erişim tarihi 15.03.2025. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf

[5] Ceylan K, Okur C. Adıyaman'da bir ay ücretsiz ekmek dağıtan fırıncı depremzedelere desteğini sürdürüyor. Anadolu Ajansı; 2023. https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/adiyamanda-bir-ay-ucretsiz-ekmek-dagitan-firinci-depremzedelere-destegini-surduruyor/2851590

[6] Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği Resmî Gazete (Sayı: 30113); 2017. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23722&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5)

[7] Türk Gıda Kodeksi Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği (Tebliğ No: 2012/2). Erişim tarihi: 15.03.2025. https://mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=15746&mevzuatTur=Teblig&mevzuatTertip=5

[8] Milli Eğitim Bakanlığı. Ekmek Pişirme. Gıda Teknolojisi; 2013 Erişim tarihi 30.03.2025. https://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Ekmeği%20Pişirme.pdf

[9] Ekmeğin Sesi. Türkiye ile Avrupa'da ekmek üretimi: Gelenekten teknolojiye bir karşılaştırma; 2025. Erişim 01.04.2025. https://www.ekmeginsesi.com/ekonomi/turkiye-ile-avrupa-da-ekmek-uretimi-gelenekten-teknolojiye-bir-h13454.html

[10] İstanbul Ticaret Borsası Borsa meydanında sektörler konuşuyor. Un ve Unlu Mamulleri; 2023. Erişim tarihi: 15.03.2025. https://istib.org.tr/resim/siteici/files/BORSA%20MEYDANI%202022(2).pdf

[11] Körfez Belediyesi. Körfez´de Fırınlar Tek Tek İnşa Ediliyor. Erişim tarihi: 15.03.2025. https://www.korfez.bel.tr/haber/1/3472/korfezde-firinlar-tek-tek-insa-ediliyor

[12] Talas Belediyesi. 30.11.2021. 5 Mahalleye 5 Yeni Fırın. Erişim tarihi: 15.03.2025. https://www.talas.bel.tr/haber/5-mahalleye-5-yeni-firin

[13] Çubuk Belediyesi. Çubuk Belediyesi 11 Yeni Taş Fırını Daha Yapıyor. Erişim tarihi: 15.03.2025. .tr/cubuk-belediyesi-11-yeni-tas-firini-daha-yapiyor/

[14] Sözcü Gazetesi. 25.12.2023. Milli Eğitim Bakanı Özer: 81 ilde 100 noktaya ekmek fabrikası kuracağız. Erişim tarihi: 15.03.2025. https://www.sozcu.com.tr/milli-egitim-bakani-ozer-81-ilde-100-noktaya-ekmek-fabrikasi-kuracagiz-wp7215994

[15] Gıda Üretim ve Satış Yerleri Hakkında Yönetmelik. https://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev/mev_yon/gidasatis_yonetmelik.pdf

[16] İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik. (2005, 10 Ağustos). Resmî Gazete (Sayı:25902). https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20059207&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5

[17] Kat Mülkiyeti Kanunu (Kanun No 634) https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.634.pdf

[18] Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği. Resmî Gazete. (Sayı: 30364 Mükerrer); 2018. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=24468&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

[19] Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, Resmî Gazete. (Sayı: 26735); 2007. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=200712937&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5