Abstract

İnsanlık ve yerleşmeler tarihi açısından geçmiş, günümüz ve gelecek arasındaki bağlantıyı kuran kültür varlıkları ve kültürel miras alanları fiziksel eskimenin yanı sıra afet riskleri karşısında tehlikelere açık ve kırılgan bir niteliğe sahip olup, yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu noktada kültürel miras alanlarının korunması ve sürdürülebilir olması temelinde söz konusu afet riskleri doğrultusunda koruma planlaması ve afet yönetimine ilişkin dünya genelinde pek çok çalışma yürütülmüş olduğu gözlenmektedir. Ülkelerin ulusal koruma yaklaşım ve politikalarında farklılıklar bulunmakta ve buna bağlı olarak hukuksal ve yönetsel çerçevede farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada ulusal ölçekte Türkiye’de kültürel miras alanlarının korunmasına ilişkin ilgili mevzuatın, afet riskleri ve yönetimi açısından değerlendirilmesi ve kültürel miras alanlarının hukuksal ve yönetsel çerçevede kırılganlığının saptanabilmesi amaçlanmaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma ile koruma planlaması çalışmalarında afet riskleri ve yönetimi açısından kültürel miras alanlarını korumaya ilişkin ne tür strateji ve araçların geliştirilebileceğine ilişkin bir değerlendirmenin ortaya konulması söz konusu olabilecektir.

References

[1] http://www.icomos.org.tr/ Erişim Tarihi: 10.06.2022

[2] Busch Evren Uzer Von, Kentsel Kültür Mirasına Yönelik Risk Azaltımı İçin Bir Yönetim

Modeli Önerisi: İstanbul- Büyükada Örneği, 2010

[3] İstanbul Tarihi Alanları Alan Başkanlığı. Kültür Varlıklarına Yönelik Afet Risklerinin

Yönetimi. 1 Baskı. İstanbul, Mayıs 2019

[4] Uzer Evren, Gülersoy Nuran Zeren. Kentsel Kültür Mirası İçin Risk Analizi, Büyükada

Örneği. İtü Dergisi/A, 2011;10:1-15-26.

[5] Oktay Sinem, Taş Nilüfer, Taş Murat. Kültürel Miras Alanlarının Korunması ve Afet

Yönetimi İlişkisi. Resilience Dergisi. 2020;4.2-305-321

[6] Tercan Binali, Koruma Politikaları: Tarihi, Kültür ve Doğa Varlıklarının Afetlere Karşı

Korunmasi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018;40- 299-318.

[7] Tunçer Mehmet. Dünden Bugüne Kültürel Miras ve Koruma. Gazi Kitabevi, 2017.

[8] On Birinci Kalkınma Planı (2019). Erişim Adresi: https://www.sbb.gov.tr/kalkinmaplanlari/.

Erişim Tarihi: 03.07.2022

[9] İzmir İl Afet Risk Azaltma Planı. Erişim Adresi: http://www.izmir.gov.tr/il-afet-riskazaltma-

plani. Erişim Tarihi: 06.07.2022

[10] Koruma Amaçlı İmar Planları ve Çevre Düzenleme Projelerinin Hazırlanması,

Gösterimi, Uygulaması, Denetimi ve Müelliflerine İlişkin Usul ve Esaslara Ait Yönetmelik

(26/7/2005). T. C. Resmi Gazete (Sayı: 25887). Erişim Adresi:

https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=9171&mevzuatTur=KurumVeKu

rulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5. Erişim Tarihi: 03.07.2022

[11] Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği (14/6/2014). T. C. Resmi Gazete (Sayı: 29030).

Erişim Adresi:

https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=19788&mevzuatTur=KurumVeK

urulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5. Erişim Tarihi: 02.07.2022.

[12] Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (21/7/1983). T. C. Resmi Gazete (Sayı:

18113). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2863.pdf. Erişim

Tarihi: 03.07.2022.

[13] 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği (15/12/2012). T. C. Resmi Gazete (Sayı:

28498). Erişim Adresi:

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16849&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=

5. Erişim Tarihi: 04.07.2022.

[14] Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve

Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun (16/6/2005) T. C. Resmi Gazete (Sayı: 25866).

Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5366.pdf. Erişim Tarihi:

05.07.2022.

[15] (658 nolu İlke Kararı) Arkeolojik Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları (5.11.1999).

Erişim Adresi: https://teftis.ktb.gov.tr/TR-263742/658-nolu-ilke-karari-arkeolojik-sitlerkoruma-

ve-kullanma-kosullari.html. Erişim Tarihi: 05.07.2022