Abstract

Önemli doğal tehlikelerden biri olan çığ, bitki örtüsünün seyrek olduğu veya bulunmadığı, kar yağışının fazla olduğu dağlık bölgelerde iç veya dış kuvvetlerin etkisiyle kar kütlesinin eğim yönünde hareketiyle gerçekleşmektedir. Çığ düşmesi sonucunda ise yerleşim alanları, ekonomik faaliyetler ve ulaşım etkilenebilmekte, ayrıca can ve mal kaybı yaşanabilmektedir. Türkiyenin özellikle kuzey ve doğu bölgelerinde, jeomorfolojik ve iklimsel özellikleri sebebiyle çığ düşmesine oldukça yatkın dağlık alanlar bulunmaktadır. Örneğin 2020 yılının başlarında Van ilinin Başkale ilçesinde arka arkaya çığ afeti yaşanmıştır. Son yıllarda yapılan çalışmalarda çığ tehlikesi tahmini için ilk adım olan kar kalınlığının belirlenmesinde aktif ve pasif sensörlerden yararlanılmıştır. Yapılacak tahminlerle çığ tehlikesine karşı önlemler alınması sağlanarak, neden olduğu zararları en aza indirmek veya ortadan kaldırmak mümkün olabilir. IceSat–2 (The Ice, Cloud and Land Elevation Satellite – 2) buzul ve buz tabakalarındaki kütle ve yükseklik değişikliğinin ölçülmesi, eriyen buz kütlelerin deniz seviyesindeki değişikliğe etkisinin araştırılmasına olanak sağlayan yeni bir uydu platformudur. 

References

[1] Liston GE. Interrelationships among snow distribution, snowmelt, and snow cover depletion: Implications for atmospheric, hydrologic, and ecologic modeling. J Appl Meteorol 1999;38(10):1474–1487.
[2] Engeset R, Tveito OE, Alfnes E, Mengistu Z, Udnaaes HC, Isaksen K vd. Snow map system for Norway. XXIII Nordic Hydrological Conference 2004, 8–12 August 2004, Tallinn, Estonia, 2004;48(1):112–121.
[3] McClung DM. The elements of applied avalanche forecasting part I: The human issues. Nat Hazards 2002;26(2):111–129.
[4] Eckerstorfer M, Bühler Y, Frauenfelder R ve Malnes E. Remote sensing of snow avalanches: Recent advances, potential and limitations. Cold Reg Sci Technol 2016;121:126–140.
[5] Helfricht K, Schöber J, Seiser B, Fischer A, Stötter J, ve Kuhn M. Snow accumulation of a high alpine catchment derived from LiDAR measurements. Adv Geosci 2012;32:31–39. 
[6] Baños IM, García AR, Alavedra JM, Figueras PO, Iglesias JP, Figueras PM vd. Assessment of airborne LiDAR for snowpack depth modeling. Bol la Soc Geol Mex 2011;63(1):95–107.
[7] Neuenschwander A ve Pitts K. The ATL08 land and vegetation product for the ICESat-2 Mission. Remote Sens Environ 2019;221- Kasım 2018:247–259.
[8] Neuenschwander AL ve Magruder LA. Canopy and terrain height retrievals with ICESat-2: A first look.  Remote Sens 2019;11(14):1–13.
[9] Meteoroloji Genel Müdürlüğü. İl ve İlçeler Resmi İstatistikler. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx
[10] ATLAS/ICESat-2 L3A Land and Vegetation Height, Version 3. https://nsidc.org/data/atl08
[11] Neumann TA, Martino AJ, Markus T, Bae S, Bock MR, Brenner AC vd. The Ice, Cloud, and Land Elevation Satellite – 2 mission: A global geolocated photon product derived from the Advanced Topographic Laser Altimeter System. Remote Sens Environ 2019;2331: ISSN 0034-4257.
[12] Markus T, Neumann T, Martino A, Abdalati W, Brunt K, Csatho B vd. The Ice, Cloud, and land Elevation Satellite-2 (ICESat-2): Science requirements, concept, and implementation. Remote Sens Environ 2017;190:260–273.
[13] Neuenschwander A, Popescu S, Nelson R, Harding D, Pitts K, Robbins J vd. ICE, CLOUD, and Land Elevation Satellite (ICESat-2) | Algorithm Theoretical Basis Document (ATBD) for Land - Vegetation Along-track products (ATL08) Contributions; Temmuz 2018.
[14] Harita Genel Müdürlüğü. TG 19 Duyuru Metni. https://www.harita.gov.tr/images/haberler/TG-19_Duyuru_Metni_14012020.pdf