Abstract

Yaşanan son büyük depremlerde 1995 Kobe, Japonya depremi, 1999 Chi-Chi, Tayvan depremi ve 1999 Kocaeli, Türkiye depreminde mevcut yeraltı yapılarında hasarlar oluşmuştur. Bu durum yeraltı yapılarının sismik tasarımının önemini ve gerekliğini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Bu çalışmada tünellerin sismik performansını değerlendirilmesi için, nümerik modelleme yapılarak, sıvılaşma ve oturma parametrelerine bağlı hasarlar incelenmiştir. Yapılan çalışmada Adapazarı zeminlerinde inşa edilebilecek bir tünel için farklı derinlik, farklı çap ve farklı kalınlık değerlerinin sıvılaşma eğilimi, maksimum yer ivmesi ve zemin deformasyonları araştırılmıştır. Adapazarı bölgesinde gerekli geoteknik çalışmalar yapılması koşulu ile tünel inşa edilebileceği sonucuna varılmıştır. Çalışma sonucunda Adapazarı zeminlerinde bir tünel 15 m derinlikte, 4 m çapta ve 1 m kalınlıkta inşa edilebilir.

References

[1] Iida H., Hiroto T., Yoshida N., Iwafuji (1996) Damage to Daikai subway Soils and Foundations, Special Issue on Geotechnical Aspects of Hyogoken-Naambu Earthquake, Japanese Geotechnical Society, V36, pp 280-300, January 17.
[2] Ueng T.S., Lin M.L., Chen M.H., (2001), Some geotechnical aspects of 1999 Chi-Chi, Taiwan earthquake, Proceeding of the Fourth International Conference on Recent Advances in Geotechnical Earthquake Engineering and Soil Dynamics, SPL-10, pp 1-5.
[3] Hashash Y.M.A., Hook J.J., Schmidt B., Yao J.I., (2001), Seismic Design and Analysis of Underground Structures, Tunnelling and Underground Space Technology, vol16 , 247-293.
[4] Özaydın K. (2007), Zeminlerde sıvılaşma, Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, İstanbul, 16-20 Ekim 2007
[5] Mollamahmutoğlu M. Ve Babuçcu F., Zeminlerde Sıvılaşma Analiz ve İyileştirme Yöntemleri, Gazi Yayınevi, 2006
[6] Byrne, P. M., (1991),  “A Cyclic Shear-Volume Coupling and Pore-Pressure Model for Sand,” Proceedings: Second International Conference on Recent Advances in Geotechnical Earthquake Engineering and Soil Dynamics (St. Louis, Missouri, March 1991), Paper No.  1.24, 47-55.
[7] Unutmaz B., Çetin K.Ö., Gökyay M.C., (2008), Gömülü Yapıların Zemin-Yapı-Deprem Etkileşiminde Basitleştirilmiş Çerçeve Yöntemi ,Zemin Mekaniği ve Temel Mühendisliği Onikinci Ulusal Kongresi, Selçuk Üniversitesi, Konya , 16-17 Ekim.
[8] Hadjian A. H., Hadley D. M., (1981), Studies of Apprarent Seismic Wave Velocity, Proceedings of International Conference on Recent Advances in Geotechnical Earthquake Engineering and Soil Dynamics, St. Louis.
[9] Owen, G. N., and Scholl, R. E., Earthquake Engineering of Large Underground  Structures, Prepared for the Federal Highway Administration, FHWA/RD-80/195, 1981.
[10] Keskin C.B., Deprem Etkisindeki Yeraltı Yapılarının Zaman Tanım Alanında Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Çözümlemesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Mayıs 2014.
[11] Wang  J., (1993) Seismic Design of Tunnels , Professional Associate Parsons Brinckerhoff Quade & Douglas, Inc. ,June.
[12] Vural İ., (2012), Alüvyal ve Sıvılaşabilen Zeminlerde Altyapıların Deprem Risk Analizi: Adapazarı Örneği, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Doktora tezi), Ekim.
[13] Unutmaz B., (2014), 3D Liquefaction Assessment of Soils Surrounding Circular Tunnels, Tunnelling and Underground Space Technology, vol 40, pp 85-94.
[14] Unutmaz B., (2015), Tünel Çevresi Zeminlerinin Deprem Sonrası Davranışı, 6. Geoteknik Sempozyumu, Çukurova Üniversitesi, Adana, 26-27 Kasım.