Abstract

Bazı gelişmiş ülkelerin eğitim ve istihdam süreçlerinde Eleştirel Düşünme ve/veya Analitik Düşünme becerileri ölçülmektedir. Batıda kabul görmüş ve yaygın olarak kullanılan bazı testler Watson-Glaser Eleştirel Düşünme Ölçeği, Cornell Eleştirel Düşünme Testi, Kaliforniya Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği gibi testlerdir. Bu çalışmamızda eleştirel düşünme standartları içerisinde sağlıklı düşünmeyi geliştirme ve daha iyi kararlar almaya yönelik düşünceler kritik edilmiş ve 22 sorudan oluşan bir test önerisi sunulmuştur. Her bir soru 0-5 arası puanlama usulü ile 110 maksimum puan olacak şekilde tasarlanmıştır. 0-22 düşük seviye, 23-44 zayıf seviye, 45-66 orta seviye, 67-88 iyi seviye, 89-110 ileri seviye olarak derecelendirilmiştir. Bir düşünme semineri sonunda yaklaşık 120 katılımcıya (kadın-erkek, 16-65 yaş aralığı, ilkokul-üniversite mezunu) test sorularının cevaplanması istenmiş, cevaplama bittikten sonra objektiflik için puanlama usulü açıklanarak kendi kendilerini puanlamaları istenmiştir. Örnekleme yoluyla rastgele seçilen kişilerden puanlarını grup ile paylaşan 2 kişi orta, 2 kişi iyi ve 1 kişi ileri seviye çıkmıştır. Testin temel amaçları; düşüncelerin kontrolünün ele alınması, iç görü kazanma, akıllı seçimler yapma, kendini kandırma veya kontrolden çıkmış duyguların neden olduğu kötü düşünme alışkanlıklarının keşfedilmesi, gerçekten ne istediğimizin netleştirilmesi, neyi bilmediğimizin farkına varılması, doğru soruların sorulması, reklamcılar, politikacılara kanmama, beyin yıkamaya, manipülasyona ve ikiyüzlülüğe karşı çıkabilme becerisi, endişelenme, konformizm ve suçlama eğiliminin farkında olunmasıdır. Ölçek geliştirilmesi için faktör analizi yapılarak, Kaiser-Meyer-Olkin KMO ve Barlett Test Cronbach Alpha katsayılarının belirlenmesi önerilmektedir.

References

CLA. Council for Aid to Education (CAE). Internet sitesi www.cae.org/cla. Erişim tarihi 14.04.2022.

Critical Thinking Assessment CAT Test (Tennesse Tech Center For Assessment & Improvement of Learnıng). Internet sitesi https://www.tntech.edu/cat/. Erişim tarihi 14.04.2022. 

Doğan E.M. (2009). Türkiye’deki psikolojik çalışmalarda kullanılan testlerin psikometrik özelliklerinin incelenmesi: kültürel açıdan test uyarlama çalışmaları. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Elder, L. & Paul. R. (2006). 25 Days to Better Thinking and Better Living, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ.

Elder, L. & Paul. R. (2012). 30 Days to Better Thinking and Better Living, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ.

Ennis, R. H. & Millman J., 1971, Manual for Cornell Critical Thinking Test, Level X, and Cornell Critical Thinking Test, Level Z, Urbana, IL: Critical Thinking Project, University of Illinois.

Ennis, R.H., Millman J, & Tomko T., 1985, Cornell Critical Thinking Tests Level X & Level Z: Manual, Pacific Grove, CA: Midwest Publication, 3rd edition.

Ennis, R.H., Millman J, & Tomko T, 2005, Cornell Critical Thinking Tests Level X & Level Z: Manual, Seaside, CA: Critical Thinking Company, 5th edition.

Ennis, R.H. and Weir E., 1985, The Ennis-Weir Critical Thinking Essay Test: Test, Manual, Criteria, Scoring Sheet: An Instrument for Teaching and Testing, Pacific Grove, CA: Midwest Publications.

Facione, P. A., 1990a, Critical Thinking: A Statement of Expert Consensus for Purposes of Educational Assessment and Instruction, Research Findings and Recommendations Prepared for the Committee on Pre-College Philosophy of the American Philosophical Association, ERIC Document ED315423.

Facione, P. A 1990b, California Critical Thinking Skills Test, CCTST – Form A, Millbrae, CA: The California Academic Press.

Facione, P. A 1990c, The California Critical Thinking Skills Test--College Level. Technical Report #3. Gender, Ethnicity, Major, CT Self-Esteem, and the CCTST, ERIC Document ED326584.

Facione, P. A 1992, California Critical Thinking Skills Test: CCTST – Form B, Millbrae, CA: The California Academic Press.

Facione, P. A 2000, “The Disposition Toward Critical Thinking: Its Character, Measurement, and Relationship to Critical Thinking Skill”, Informal Logic, 20(1): 61–84. 

Halpern D. (2016), Manual: Halpern Critical Thinking Assessment, Mödling, Austria: Schuhfried. 

Kline, P. (1986). A Handbook of Test Construction: Introduction to Psychometric design. “The Characteristics of Good Tests in Psychology.” Routledge. 

Makaracı, M., Yüksel S., Bülbül Ş., Türkmen Z. Makaracı N.N.(2022). İyi Düşün İyi Yaşa 30 Günde Kritik Düşünme. Çeviri Editörü: Naciye N. Makaracı (30 Days to Better Thinking and Better Living, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ.) Server Yayınları, Istanbul. 

OCR (2011). Oxford, Cambridge & RSA. İnternet sitesi https://www.ocr.org.uk/

Sanlı, N. (1995). Psikolojide İyi Bir Testin Özellikleri . Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES) , 28 (2) , 175-191.

Semerci, N. (2016). Eleştirel Düşünme Eğilimi (EDE) Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik. Journal of Turkish Studies. 11, 725-740.

Watson, G., & Glaser, E. M. (1980). Watson–Glaser Critical Thinking Appraisal: Forms A and B. San Antonio, TX: The Psychological Corporation.

Watson, G., & Glaser, E. M. (1994). Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal, Form S manual. San Antonio, TX: The Psychological Corporation.

WEF, (2020). World Economic Forum. The Future of Jobs Report. https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020. Web erişim tarihi 14.04.2022.